တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

သဝီဖိသံ ဒီး ဘၣ်ဒိ ခီဖျိ တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါယူၤလံ ၂၀၂၃နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီ, ကရူၢ်, ကီၢ်ဆၣ်, ကီၢ်ရ့ၣ်)

က---သဝီ, ခ---သဝီ, ပလီဟီၣ်ကဝီၤ, လၢၢ်မုၢ်လါကီၢ်ဆၣ်, ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

နီၢ်ဟ---

စီၤအ---

မီၤ ဂ---

အူခ---

သးနံၣ်

၇၀

၇

၂၀

၄၀

မုၣ်/ ခွါ

မုၣ်

ခွါ

ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ကညီ

ပယီၤ

ပယီၤ

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ်   

အိၣ်

-

အိၣ်

အိၣ်

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ထူစံာ်

-

ထူစံာ်

ထူစံာ်

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ခရံာ်ဖိ

ခရံာ်ဖိ

ဘူးဒး

ဘူးဒး

တၢ်ဟံမူဒါ/ လီၢ်လၤ

သဝီဖိ

ကၠိဖိ

သဝီဖိ

သဝီဖိ

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ

က---သဝီ

က---သဝီ

ခ---သဝီ

ခ---သဝီ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ                    

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ/ သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ  / သုးကလၢၤ

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

ပယီၤသုး

တသ့ၣ်ညါ

ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (ခမရ-၂၈၅)

ပလီဝ့ၢ်

တသ့ၣ်ညါ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

KHRG ပျီပူၤပှၤထၢတၢ်ကစီၣ်ဖိ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ လီၢ်ကဝီၤခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ် ဒီး ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

၂. ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်တၢ်မၤလီၤတံၢ်အီၤလၢ ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အနီၢ်ကစၢ်, အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိလၢ အထံၣ်ထွဲတၢ်ကဲထီၣ်သးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤတက့ၢ်.

ဖဲလါယူၤလံ ၂သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ်, ပယီၤသုး SAC ခီၣ်ချ့သုးရ့ၣ်နီၣ်ဂံၢ် (ခမရ-၂၈၅) လၢအအိၣ်ဆီလီၤအသးဖဲ ပလီဝ့ၢ်တဖုခး လီၤဝဲကျိဖးဒိၣ်မီထးချံ (၄)ဖျၢၣ်ဆူက---သဝီ, ပလီဟီၣ်ကဝီၤ, လၢၢ်မုၢ်လါကီၢ်ဆၣ်, ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ကျိဖးဒိၣ်ချံလီၤ တဲာ်ဝဲဆူ ဖျၢၣ်ထူတၢ်လိာ်ကွဲအပျီပူၤ (၂) ဖျၢၣ်, ဒီး အဂၤ (၂) ဖျၢၣ်လီၤတဲာ်ဆူသဝီဖိတဂၤအဟံၣ်ကပၤအဃိ, ကျိချံပိၢ်ဖးထီၣ်ဒီး မၤဘၣ်ဒိဝဲသဝီဖိ (၂)ဂၤလၢဟံၣ်ပူၤ လၢအမ့ၢ် နီၢ်ဟ---, သးနံၣ် ၇၀, ဒီး စီၤအ---, သးနံၣ် ၇နံၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်ဟ---ဘၣ်ဒိဝဲဖဲအ ကံၣ်ဒုၣ်ခီၣ်ထံးနးမး ဒီးစီၤအ---တခီဘၣ်ဒိဝဲဖဲ အခီၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတဂၤတဲဝဲလၢ နီၢ်ဟ--- ဘၣ်ဒိဝံၤ အသွံၣ်ယွၤနးမးအဃိ အဝဲဘူးကသံတ့ၢ်မးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆှၢအီၤဆူ တၢ်ဆါဟံၣ်လၢ ထ---သဝီပူၤ, ပလီဟီၣ်ကဝီၤ, လၢၢ်မုၢ်လါကီၢ်ဆၣ်န့ၣ်လီၤ. ထ---သဝီ တၢ်ဆါဟံၣ်န့ၣ် အိၣ်လၢ ကညီဒီကလုာ်ဂၢၤသးကရၢ (KNDO) ဒီး ကမျၢၢ်တၢ်တဒိကနၣ်ပဒိၣ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ (CDM) သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အံၤ မၤဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီး သဝီဖိအဟံၣ်ဒီး အတၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးလီၢ် န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိ သဝီဖိသ့ၣ်တဖၣ် ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်ဒီးဃ့ၢ်ထီၣ်ဝဲဆူထံခံ လၢအစီၤစုာ်ယံာ်ဒီးသဝီ, ဖဲသဝီ ဖိတဖၣ်အတၢ်သူၣ်တၢ်ဖျးအိၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲလါယူၤလံ ၁၉သီ, ၂၀၂၂နံၣ် မုၢ်နၤခီ ၁၁နၣ်ရံၣ် တုၤ ၁၂နၣ်ရံၣ်န့ၣ်, ပယီၤသုး (ခမရ-၂၈၅) လၢအအိၣ်ဖဲ ပလီဝ့ၢ်တဖု ခးလီၤဝဲ ကျိဖးဒိၣ်ချံ ၃ ဖျၢၣ်ဆူ ခ---သဝီပူၤ, ပလီဟီၣ်ကဝီၤ, လၢၢ်မုၢ်လါကီၢ်ဆၣ်, ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ခးလီၤကျိဖး ဒိၣ်တဘျီအံၤ မၤသံဝဲပှၤသဝီဖိတဂၤလၢအမံၤမ့ၢ် မီၤဂ---, သးနံၣ် ၂၀နံၣ်, ဒီးအဝဲသံဝဲဖဲအဘၣ်ဒိအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တချုးလၢ တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် မီၤဂ--- လဲၤဟးဆူအသကိးအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲဟဲက့ၤလၢကျဲဆၢကတီၢ် တၢ်ခးလီၤကျိဖး ဒိၣ်ကဲထီၣ်သး ဒီးအဝဲသံဝဲလၢကျဲန့ၣ်လီၤ. မီၤဂ---သံတၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် ပှၤတသ့ၣ်ညါအီၤနီတဂၤဘၣ် မ့ၢ်လၢ တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဆၢကတီၢ် ပှၤသဝီဖိတဖၣ် ပျံၤတၢ်ဒီး အိၣ်ခူသူၣ်ဝဲလၢအဟံၣ်ဖီလာ်အဃိန့ၣ်လီၤ. လၢမုၢ်ဆ့ၣ်ထီၣ်တနံၤန့ၣ် ပှၤလီၢ်ကဝီၤသဝီဖိတဖၣ် လဲၤထံၣ်က့ၤဝဲ မီၤဂ---လၢ အသံတ့ၢ်လံဝဲခီဖျိ အဘၣ်ဒိလၢတၢ်ခးလီၤကျိအဃိန့ၣ်လီၤ. ပယီၤသုး (ခမရ-၂၈၅) လၢအအိၣ်ဖဲ ပလီဝ့ၢ်တဖုအံၤ ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်ဆူ လီၢ်ကဝီၤသဝီတဖၣ်အပူၤ တလီၢ်လီၢ်, ဖဲတၢ်ဒုးတၢ်ယၤတအိၣ် အခါဘၣ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤသဝီဖိတဖၣ် ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်ဆူတၢ်လီၢ်အဂၤဒီး တနီၤဃ့ၢ်အိၣ်ကဒုဆူ အဘူးအ တံၢ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. သဝီဖိတနီၤ ခူၣ်ဝဲတၢ်ပူၤလၢဟီၣ်ခိၣ်လာ် ဒီးအိၣ်ခူသူၣ်ဝဲဖဲ တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်တဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲလါယူၤလံ ၂၅သီ, ၂၀၂၃နံၣ်န့ၣ် ပယီၤသုး (ခမရ-၂၈၅) ခးလီၤဝဲ ကျိဖးဒိၣ် (၇)ဘျီဆူခ---သဝီ, ပလီဟီၣ်ကဝီၤ, လၢၢ်မုၢ်လါ ကီၢ်ဆၣ်, ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိ, ပှၤသဝီဖိ အူခ---, သးနံၣ် (၄၀) တဂၤ သံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ကျိဖးဒိၣ်ချံလီၤတဲာ်ပိၢ်ဖးထီၣ်ဖဲအဟံၣ်ကပၤအဃိ အဝဲဘၣ်ဒိဝဲဖဲ အချၢဒီး သံဝဲန့ၣ်လီၤ. အူခ---မ့ၢ်ပှၤသဝီဖိ လၢအမၤတၢ်မုၢ် ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤ လၢတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၣ်ခိသးသမူအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အမါဒီး အဖိခွါတဂၤအိၣ်လီၤတဲာ်က့ၤဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲသံဝံၤအလီၢ်ခံ အမါ ဒီးအဖိခွါ ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲ တၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢတၢ်လုၢ်အီၣ်နီၢ်ခိသးသမူတကပၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်လဲၤအိၣ်ကဒု ဒိးသန့ၤအသး လၢ အဘူးအတံၢ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အဃိ ပှၤသဝီဖိတဖၣ်ပျံၤတၢ်ဒိၣ်မးဒီး ဃ့ၢ်ကွံာ်ဝဲဆူသဝီအဂၤ ဒီး ဆူအဘူးအတံၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ခးလီၤကျိဖးဒိၣ်အံၤ မၤဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီးပှၤသဝီဖိအဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါ, ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပက သူတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ပှၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် ဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ KHRG ကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤ လၢတၢ်ရၤလီၤအဂီၢ်လီၤ.