Mon, 25 Nov 2019
ဒူသထူၣ် တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါ: သဝီဖိတဂၤဘၣ်ဒိဝဲနးနးကလဲာ် ခီဖျိယီၢ်ဘၣ်ဝဲ ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ဖဲဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ လါမ့ၤ ၂ဝ၁၉ နံၣ်

ဖဲလါမ့ၤ ၁၈သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်အနံၤန့ၣ် သဝီဖိခံဂၤ ဘၣ်ဒိဝဲ ခီဖျိဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တဖျၢၣ် ပိၢ်ဖးထီၣ်ဝဲဖဲ ဝဲပၠၤကရူၢ်ႇ ဖၣ်အၣ်ကီၢ် ဆၣ်ႇ ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. သဝီဖိအကျါတဂၤ အခီၣ်လၢအထွဲတကပၤတူာ်ကွံာ်ဝဲ ဒီးခဲအံၤအဝဲဘၣ်ဒိးသန့ၤထီၣ် သးလၢအဘူးအတံၢ် တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲလၢကအိၣ်မူဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တုၤခဲအံၤ တၢ်တထုးထီၣ်မၤပျီကွံာ်ဒံးဘၣ်တၢ်လီၢ်လၢ ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အိၣ်ဝဲအလီၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.[1]

 

(၁) တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး

တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ်

ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ပိၢ်ဖးထီၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ

လါမ့ၤ ၁၈သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်

တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်)

အ--- သဝီႇ ဝဲပၠၤကရူၢ်ႇ ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်

ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ

စီၤဘ---

စိၤ---

သးနံၣ်

၁၉ နံၣ်

၃၂ နံၣ်

မုၣ်ခွါ 

ခွါ

ခွါ

ကလုာ်

ကညီ

ကညီ

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ

ဘူးဒး

ဘူးဒး

ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ်/တအိၣ်

အိၣ်

အိၣ်

တၢ်ဖံးတၢ်မၤ

ပှၤမၤအီၣ်စံာ်

ပှၤမၤအီၣ်စံာ်

အိၣ်ဆိးဒူသဝီ 

အ---သဝီ

အ---သဝီ

ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ

မံၤ        

လီၢ်လၤ

သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် /  သုးတြိၤ

အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ 

အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ

တသ့ၣ်ညါ

သုးဖီၣ်စုကဝဲ

တသ့ၣ်ညါ

မဲးကၠံၢ်ကစၢၢ်ခိၣ်

သီခါအူစၤဒၤဝၤယၣ်ႇ မ့ၢ်သီခီ ဖးဒိၣ်တပါလၢအအိၣ်ဖဲ မဲးကၠံၢ်ကစၢၢ်သီခါဖၠၢ်

 

(၂) ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ

၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်.

ဖဲ ဒ--- ကရူၢ်ခိၣ်တဲဘၣ်ယၤဘၣ်ဃးဒီး ၦၤဘၣ်မ့ၣ်ပိၢ် ဖဲ အ--- သဝီအဂ့ၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံႇ ယဃ့တၢ်မၤစၢၤ လၢ စီၤင--- လၢအမ့ၢ် အ--- သဝီဖိ လၢအအိၣ်ဆိးဖဲ ကမးမိၣ်ဝ့ၢ်အပူၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲဟ့ၣ်ယၤ ၦၤဘၣ်မ့ၣ်ပိၢ်တဂၤအတၢ်ဆဲးကျိး ဒီးယလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်ဖဲ အ--- သဝီပူၤန့ၣ်လီၤ.

ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤခံဂၤလၢအဟ့ၣ်ယၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးအီၤလၢအနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.

တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ မၤအသးဖဲ အ--- သဝီဃၢၤႇ ဝဲပၠၤကရူၢ်ႇ ဖၣ်အၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဒူသထူၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ အ--- သဝီဖိ စီၤဘ---ႇ ၁၉ နံၣ် ဒီး စီၤဂ---ႇ ၃၂ နံၣ်ခံန့ၣ်လီၤ.

 

ဖဲလါမ့ၤ ၁၈သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်အနံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤအံၤ ဟးထီၣ်ဝဲလၢ အ--- သဝီချၢ လၢကလဲၤဃုအီၣ် တန့သၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဟးတလၢထီၣ်ဆူသဝီမုၢ်နုာ်ကလံၤစိးကတံာ်တာ်ဝဲ ၃ဝ မံးနံးအခါ စီၤဘ--- ယီၢ်ဘၣ်ဝဲဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်ဒီး မ့ၣ်ပိၢ်နၣ်ပိၢ်ဖးထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ မ့ၣ်ပိၢ်ပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိ စီၤဘ--- အခီၣ်လၢအထွဲတကပၤ စးထီၣ်ဆူအခီၢ်လ့ၢ်ခိၣ်ဖျိးထီၣ်ကွံာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. စီၤဂ--- လၢအဟးလၢ အလီၢ်ခံ တဂၤစ့ၢ်ကီး လီၤဃံၢ်ဝဲဒီး ဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. 

 

စီၤဂ--- တဲဖျါအါထီၣ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်ဆူ ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် အအိၣ်လၢႇ “ယပုၢ် လၢအဟးလၢ ယလီၢ်ခံ ယီၢ်ဘၣ်ဝဲဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ် ဒီး ဘၣ်ထံးစ့ၢ်ကီးယၤလၢယလီၢ်ခံ ဒီးယလီၤဃံၢ်ဝဲလီၤ. ဖဲယကွၢ်လီၤက့ၤ ယပုၢ်ဒီး ယထံၣ်လၢအလီၤဃံၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲနီၣ်သးတထံၣ်ထံၣ် တနီၣ်သးတထံၣ်ထံၣ်လီၤ. ယသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယၤစ့ၢ်ကီး ယချၢဃံဘၣ်ဒိတစဲးဖိလီၤ.” စီၤဘ--- တဲအါထီၣ်ဝဲလၢႇ “ယဟဲက့ၤတုၤ ဆူဟံၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ယတသ့ၣ်နီၣ်လၢၤဘၣ်.”

 

ဒ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲအဖီခိၣ် ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အံၤဘၣ်တၢ်ဒိးလီၤအီၤလၢ ဒံၣ်ခ့ၣ် ဘံၣ်အ့ၣ်သုး-ထုးဖးကရူၢ် လၢဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၣ်မဲအီၤလၢ သီခါဘူစၤဒၤဝၤယၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဆီလီၤတ့ၢ်အသးဖဲ မဲးကၠံၢ်ကစၢၢ်ခိၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢခံအဝဲသ့ၣ်ပာ်လီၤကွံာ်တၢ်စုကဝဲၤဆူ သုးခိးကီၢ်ဆၢ (BGF) သုးရ့ၣ် (၁ဝ၁၄) ဖဲ လါယူၤ ၂၃သီႇ ၂ဝ၁၉ နံၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.

 

ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ်ပျီပူၤၦၤမၤတၢ်ဖိပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤဝဲလၢ ခဲအံၤ စီၤဘ--- ဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဘၣ်အိၣ်မူ  ဝဲလၢတၢ်ဃံးတၢ်စ့ၤအပူၤ ခီဖျိ ဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအဃိန့ၣ်လီၤ. စီၤဘ--- မၤတၢ်တသ့လၢၤ ဘၣ် ခီဖျိ အခီၣ်လီၤမၢ်ကွံာ်တကပၤအဃိလီၤ. ဒီးခဲအံၤအဝဲဘၣ်ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ အဘူးအတံၢ် လၢကအိၣ်မူဝဲအဂီၢ်နၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်စီၤဂ--- တခီ ဆဲးဖံးတၢ်မၤတၢ်သ့ဒံး ခီဖျိအဘၣ်ဒိဒၣ်ထဲအချၢဃံ ဒီး တမ့ၢ်လၢအဘၣ်ဒိ နးနးကျံၤကျံၤအဃိဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ် စ့အီၣ်လိးနီတမံၤ လၢကဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်ကူစါယါဘျါအတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

တုၤခဲအံၤဒၣ်လဲာ်သုးဖီၣ်စုကဝဲၤတဖုမး တဟံးနၢ်မူဒါလၢကမၤပျီထုးထီၣ်ကွံာ်ဒံးဘၣ်တၢ်လီၢ်လၢ ဟီၣ်လာ် မ့ၣ်ပိၢ်အိၣ်ဝဲအလီၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. လီၢ်ကဝီၤသဝီဖိတဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဟးဆှဲးဝဲတၢ်လီၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ဆိမိၣ်ဝဲ လၢဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အိၣ်ဝဲသ့ အလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

 

(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး

မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်.

ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်ခံဂၤလၢာ် ဟ့ၣ်အခွဲးဆူကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် လၢတၢ်သူဒီးရၤလီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤသ့ဝဲ ဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

Mon, 25 Nov 2019

Footnotes: 

[1] လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤခီဖျိ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤ ဖဲလါနိၣ်ဝ့ဘၢၣ် ၂ဝ၁၉ နံၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. လံာ်တၢ်ပာ်ဖျါအံၤ ဘၣ်တၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤလၢ လီၢ်ကဝီၤဖိတဂၤဖဲ မုၢ်တြီၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် လၢ KHRG သိၣ်လိမၤယုၤအီၤ ဒ်သိးကကွၢ်စူၣ် ကယာ်တၢ်အိၣ်သးလၢ အအိၣ်လၢပျီပူၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ်အမံၤႇ အတၢ်ဂီၤဒီးအတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဘံၣ်မၤဘၢအီၤလၢ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်လၢအဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤလၢ တၢ်တိၤကွီၤအပူၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးဖျါအါထီၣ်အီၤလၢ KHRG အၦၤမၤတၢ်ဖိန့ၣ်လီၤ.

ဟံးန့ၢ်ဘၣ်ဖဲအံၤ

ဖးအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲတဖၣ်