တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါဝဲ စီၤကၠီၤဝ့ လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါတ့ၢ်လံအီၤလၢအသူဝဲကသံၣ်မူၤဘှီး ဒ်အမ့ၢ် ကသံၣ်ကသ့ၣ်(ယါဘၣ်) ဒီး ခြဲၣ်စတၢၣ်ကသံၣ်ကသ့ၣ်တဂၤအံၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဟံၣ်ဃီတၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ် ဒီး အတၢ် ကူၣ်မၤသံက့ၤအမိၢ် နီၢ်က---ဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်က--- တီၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် (KNU) တနီသရံၣ်ကီၢ်ဆၣ် ပၢၤကီၢ်အိၣ်ဝံၤႇ ပၢၤကီၢ်ဟဲဖီၣ်ကွံာ်ဝဲစီၤကၠီၤဝ့ ဖဲလါအီကူး ၂သီႇ ၂ဝ၁၇နံၣ် ဒီး ဖၢနုာ်လီၤအီၤဆူ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တၢ်ဒုးဃာ်လီၢ် ဖဲတနီသရံၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပၢၤကီၢ်ဝဲၤဒၢးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါ | တနီသရံၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် (လါအီကူး ၂ဝ၁၇နံၣ်)
တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါလံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ကွဲးအီၤခီဖျိ KHRG ပျီပူၤၦၤမၤသကိးတၢ်ဖဲ ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် လၢအဘၣ်တၢ်နဲၣ်လိအီၤလၢ ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG လၢကမၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်မၤဘၣ်ဒိၦၤဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်အတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်ဖဲလီၢ်ကဝီၤပူၤန့ၣ်လီၤ.[1] လံာ်ပာ်ဖျါတဘ့ၣ်အံၤဘၣ်တၢ် ဒိးန့ၢ်အီၤဖဲ လါအီကူး ၂ဝ၁၇နံၣ် ဃုာ်ဒီးတၢ်ကစီၣ်အဂၤတဖၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်ပာ်ဖျါအဂၤ ၁ ဘ့ၣ်ႇ တၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်သံဒိး ၄ ခါႇ ဟီၣ်ကဝီၤတၢ်ပာ်ဖျါ ၁ ဘ့ၣ် ဒီး တၢ်ဂီၤ ၄၆ ဘ့ၣ် လၢဘၣ်တၢ်ဆှၢထီၣ်အီၤလၢ ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.[2]
(၁) တပတီၢ် - တၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး
တၢ်ကဲထီၣ်သးအကလုာ် |
ဟံၣ်ဃီတၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ် ဒီး တၢ်ကူၣ်မၤသံ |
တၢ်ကဲထီၣ်သးမုၢ်နံၤမုၢ်သီ |
လါမ့ၤ တုၤ လါအီကူး ၂ဝ၁၇နံၣ် |
တၢ်ကဲထီၣ်သးတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ (သဝီႇ ကရူၢ်ႇ ကီၢ်ဆၣ်ႇ ကီၢ်ရ့ၣ်) |
ဃ---သဝီႇ ဒူပလဲအိၣ်ကျိၣ်ခိၣ်ဟီၣ်ကဝီၤႇ တနီသရံၣ်ကီၢ်ဆၣ်ႇ ဘျံးဒဝဲၢ်ကီၢ်ရ့ၣ် |
ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
|
မံၤ |
နီၢ်က--- |
သးနံၣ် |
၅၃ |
မုၣ်ခွါ |
မုၣ် |
ကလုာ် |
ကညီ |
ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ် / တအိၣ် |
အိၣ် |
တၢ်ဖံးတၢ်မၤ |
မၤအီၣ်ကျီး |
တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ |
ခရံာ်ဖိ |
တၢ်ဟံမူဒါ / လီၢ်လၤ |
သဝီဖိ |
အိၣ်ဆိးဒူသဝီ |
ခ---သဝီ |
ၦၤလၢအမၤအၢပယွဲတၢ်တဂၤအဂ့ၢ်အကျိၤ |
||||
မံၤ |
လီၢ်လၤ |
သုးကျိၤ / သုးရ့ၣ် / သုးတြိၤ |
အိၣ်သူၣ်လီၤသးလီၢ်ကျဲ / သုးကလၢၤ |
အခိၣ်အမံၤဒီးလီၢ်လၤ |
စီၤကၠီၤဝ့ |
သဝီဖိ |
- |
ခ---သဝီဖိ |
- |
(၂) ပတီၢ်တပတီၢ်-တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအကံၢ်အစီ
၁. ၡဲပၠးၦၤနဟံးန့ၢ်တၢ်ကဲထီၣ်သးတခါအံၤ တဆီဘၣ်တဆီတက့ၢ်. |
နီၢ်က--- ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ အဖိခွါစီၤကၠီၤဝ့အံၤ သူဝဲကသံၣ်မူၤဘှီး ဒ်အမ့ၢ်ကသံၣ်ကသ့ၣ်(ယါဘၣ်) ဒီး ခြဲၣ်စတၢၣ်ကသံၣ်ကသ့ၣ်အဃိ ဟဲက့ၤမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ ဟံၣ်ဃီတၢ်ဖိတၢ်လံၤ ဒီးတုၤဒၣ်လဲာ်အဖိခွါ အံၤဟဲက့ၤကူၣ်သံက့ၤအီၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်ဒ်အံၤအဃိႇ နီၢ်က---ဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးကွံာ်အသးလၢ အဖိခွါအတၢ်ကူၣ်မၤသံအီၤအဃိ ဒီး လဲၤတီၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တနီသရံၣ် ကီၢ်ဆၣ်ပၢၤကီၢ် အိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ ဖဲပၢၤကီၢ်လဲၤဖီၣ်ကွံာ်စီၤကၠီၤဝ့အခါ ယ(ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် ပျီပူၤၦၤထၢတၢ်ကစီၣ်ဖိ)လဲၤမၤနီၣ်မၤဃါဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်တဂၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ အသိးန့ၣ်လီၤ. |
ကွဲးနီၣ်ၦၤလၢဟ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတဂၤစုာ်စုာ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအမ့ၢ်အတီလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
နီၢ်က---လၢအမ့ၢ်စီၤကၠီၤဝ့အမိၢ်အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲတီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်တနီသရံၣ်ကီၢ် ဆၣ်ပၢၤကီၢ် အိၣ်ဒီး ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲလၢပၢၤကီၢ်ကလဲၤဖီၣ်ကွံာ်အဖိခွါအံၤန့ၣ်လီၤ. နီၢ်က--- အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပၢၤကီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကသိၣ်က့ၤသီက့ၤအဖိခွါတုၤအဖိခွါကထံၣ်လီၤက့ၤအတၢ်ကမၣ် ဒီး အခိၣ်နူာ် ဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးက့ၤတစုန့ၣ်လီၤ. |
(၃) ပတီၢ်တပတီၢ် - ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်.
ပာ်ဖျါတၢ်ကဲထီၣ်သးအဂ့ၢ်အကျိၤလၢလၢၦဲၤၦဲၤတက့ၢ်. |
နီၢ်က--- အံၤမ့ၢ်ဝဲစီၤကၠီၤဝ့အမိၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢအပူၤကွံာ် ၃ နံၣ်န့ၣ်ႇ စီၤကၠီၤဝ့အံၤလဲၤဃုဖံးဃုမၤတၢ် လၢယိၤကီၢ် (ကီၢ်ကၠီၢ်တဲၣ်) ပူၤကယံာ်တနံၣ် ဝံၤဟဲက့ၤအိၣ်က့ၤလၢအဒူသဝီန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ အဟဲက့ၤလီၤလၢယိၤကီၢ်ဒီး သူဝဲကသံၣ်ကသ့ၣ်(ယါဘၣ်) ဒီး ခြဲၣ်စတၢၣ်ကသံၣ်ကသ့ၣ်လၢအသ ဟီၣ်ဆူၣ်န့ၢ်ဒံးကသံၣ်ကသ့ၣ် မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤတဖၣ်အံၤဃုာ်ဒီးအသကိးတဖၣ်တုၤဒၣ်လဲာ် တသ့ၣ်ညါလီၤ က့ၤအသး ဒီး မၤကမၣ်တၢ်ဖဲဒၣ်အသးန့ၣ်လီၤ. စီၤကၠီၤဝ့သူဝဲကသံၣ်ကသ့ၣ်(ယါဘၣ်) ဒီး ခြဲၣ်သတၢၣ်ကသံၣ်ကသ့ၣ် တပယူာ်ဃီအဃိ ကသံၣ်ကသ့ၣ်တဖၣ် မၤဘၣ်ဒိကွံာ်ဝဲအခိၣ်နူာ်တၢ် လဲၤတရံးသးသ့ၣ်တဖၣ် ဒီး မၤက့ၤအသးဒ်ၦၤပျုၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိႇ စီၤကၠီၤဝ့အံၤ ဟဲက့ၤတဲအါတၢ်ဒီးအမိၢ် ဒီး အပုၢ်အဝဲၢ်လၢဟံၣ်ဒီးႇ အမိၢ်ဒီးအပုၢ်အဝဲၢ်ဘၣ်စံၣ်လီၤခူသူၣ်လၢဟံၣ်ပူၤဒီး ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးကွံာ်အသးလၢအီၤတလီၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဟံၣ်ဃီတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်လၢ စီၤကၠီၤဝ့ မၤကမၣ်ဝဲသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဟဲက့ၤမၤသ့ၣ်ဖး ကွဲာ်ဟူဖျါဒၢ (TV) ဒီးစိၤဆီထူၣ် (ဘံၢ်ဒိၢ်), မၤဟးဂီၤ အမိၢ်ကူကၤဒီးအမိၢ်လီၢ်မံဒၢးႇ ကျီဟးဂီၤဟံၣ်ထူၣ်ႇ ဆါကွံာ်အမိၢ်ကျီၢ်လၢအတကၢကီၣ်ဒီး အလုၢ်ပှ့ၤ တဒုထဲ ၁၅ဝႇဝဝဝ ကၠး ဒီး ချံစဲးဃ့ၢ်ထံ (၀င်ရိုး) လၢတသ့ ညါထွဲအလုၢ်အပှ့ၤတဘိန့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ်ႇ စီၤကၠီၤဝ့ဟဲက့ၤကူၣ်မၤသံအမိၢ်ဒီး ဟံၣ်ပူၤတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢလၢအမိၢ် အဂီၢ်တအိၣ်အဃိ အမိၢ်ဘၣ်လဲၤဃ့ၢ်အိၣ်ကဒုက့ၤလၢအပုၢ်ဝဲၢ်အဟံၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဟံၣ်ဃီတၢ်ဘၣ်ဂံာ်ဂူာ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သံလၢ စီၤကၠီၤဝ့မၤကမၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အမိၢ်တူၢ်ဝဲတန့ၢ်လၢၤ အဃိ လဲၤတီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဆူ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် တနီသရံၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပၢၤကီၢ်အိၣ်န့ၣ်လီၤ. တုၤမ့ၢ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ပၢၤကီၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ် အံၤဝံၤအလီၢ်ခံႇ ပၢၤကီၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤလၢကလဲၤဖီၣ် စီၤကၠီၤဝ့အံၤဖဲ လါအီကူး ၁သီႇ ၂ဝ၁၇ နံၣ် ဘၣ်ဆၣ် စီၤကၠီၤဝ့လဲၤအိၣ်လၢအသကိးအဟံၣ်လၢၦၢ်ပူၤ ဖဲကမါလိာ်ကျိထံခံအဃိ ပၢၤကီၢ်တဖၣ် လဲၤဖီၣ်က့ၤအီၤလၢအသကိးအဟံၣ် ဖဲ လါအီကူး ၂သီႇ ၂ဝ၁၇နံၣ် မုၢ်နၤခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤအလီၢ်ခံႇ ပၢၤကီၢ်က့ၤကိးက့ၤစီၤကၠီၤဝ့အံၤဆူ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် တနီသရံၣ်ကီၢ်ဆၣ်ပၢၤကီၢ် ဝဲၤဒၢးဖဲ လါအီကူး ၃သီႇ ၂ဝ၁၇နံၣ် ဟါခီ ၅ နၣ်ရံၣ် ဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤႇ စီၤကၠီၤဝ့ဘၣ်အိၣ်လၢ ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ် တၢ်ဒုးဃာ်အလီၢ် ဘၣ်ဆၣ် အကဘၣ်လီၤလၢဃိာ်ပူၤ ၦဲၤနံၣ်လဲၣ်န့ၣ် ခ့ၣ်အဲၣ်ယူၣ်ပၢၤကီၢ် စံၣ်ညီၢ်ကွီၢ်တဆၢတဲာ် ပာ်ပနီၣ်ဝဲဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်ပၢၤကီၢ်ခိၣ် သုးခိၣ်ဂီၢ်ဂ့ၢ် စီၤဂ---စံးဝဲအသိး “ဘၣ်ဃးဒီးစီၤကၠီၤဝ့အတၢ်ဂ့ၢ်အံၤႇ အကဘၣ်လီၤလၢဃိာ်ပူၤ အစှၤကတၢၢ် ၃နံၣ်န့ၣ်လီၤ.” စီၤကၠီၤဝ့အတၢ်ဂ့ၢ်ဝီအံၤ အိၣ်လၢစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်ခိၣ် ပဒိၣ်စီၤဃ--- အစုပူၤန့ၣ်လီၤ. |
(၄) ပတီၢ်တပတီၢ် - တၢ်ဃ့န့ၢ်အခွဲး
မ့ၢ်ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဖၣ် ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတခါအံၤဧါႇ ဟ့ၣ်ၦၤတၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်လၢပကသူတၢ် ဂ့ၢ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်. |
တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒီး တၢ်ဂီၤလၢအဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢအဖီခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ၦၤတူၢ်ဘၣ်တၢ် အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲဟ့ၣ် တၢ်ပျဲလၢ KHRG ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ်ကရၤလီၤအီၤလၢတၢ်ကစီၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. |
Footnotes:
[1] ကညီဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်ကရူၢ် KHRG နဲၣ်လိဝဲပျီပူၤၦၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်လၢ ကီၢ်ပယီၤမုၢ်ထီၣ်တကပၤလၢကမၤနီၣ်မၤဃါ တၢ်မၤအၢမၤပယွဲ တၢ်ကဲထီၣ်သးတဖၣ် ခီဖျိတၢ်ပာ်ဖျါတဖၣ် ဒ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်တၢ်အတီၤပတီၢ်တၢ်မၤအကျဲအသိးဒီး မၤဝဲ တၢ်ထံၣ်လိာ်သံကွၢ်ဒီးသဝီဖိအဂၤတဖၣ်ႇ ကွဲးဖျါထီၣ်ဟီၣ်ကဝီၤတၢ်ပာ်ဖျါတဖၣ်လၢဘၣ်ဃးဖဲ တၢ်လီၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ညီနုၢ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကွဲးထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါၦၤ ဂ့ၢ်ဝီခွဲးယာ်တၢ် မၤအၢပယွဲအလံာ်ပာ်ဖျါအခါ ပျီပူၤၦၤမၤ တၢ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤ လၢကမၤနီၣ်မၤဃါဝဲတၢ်မၤပယွဲၦၤဂ့ၢ် ဝီခွဲးယာ်လၢအဝဲသ့ၣ်ဆိမိၣ်လၢအ ကါဒိၣ်တဖၣ် ခီဖျိတၢ်မၤလီၤတံၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခီၣ်ထံးတဖၣ်လၢကျဲအါဘိဒီး ဒ်ပမၤန့ၢ်အီၤ လၢဂံၢ်ခီၣ် ထံးအသိးဒီးတၢ်ကဲထီၣ်သးအတၢ်ဆီတလဲအတၢ်ထိၣ်သတြီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
[2] လၢတၢ်ကမၤဂ့ၤထီၣ် KHRG အကျိၤအကျဲတဖၣ်ဖျိဖျိဖျါဖျါ ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်ဒီး ဒ်သိးကန့ၢ်အါထီၣ် တၢ်ဆဲးကျိး အတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ် လိၤလိၤဒၣ်ဝဲဒီး သဝီဖိလၢကီၢ်ပယီၤထးခီတကပၤအတၢ်ထံၣ်တၢ်ဆိကမိၣ်တဖၣ် ဒီးဒ် KHRG အတၢ်ပညိၣ်အိၣ်ဝဲအသိး လၢကတီၣ်ထီၣ် တၢ်ကစီၣ်လၢဒိးန့ၢ်ဘၣ် လၢပျီပူၤတဖၣ်ခဲလၢာ် ဖဲဘၣ်တၢ်မၤအီၤဒ်အကျိၤ အကျဲအိၣ်ဝဲအသိးဝံၤဒီး တၢ်ကျိာ်ထံအီၤ ဒီးတၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်အဂၤအတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်ဒီး ဘၣ်တၢ်မၤဘၢအဂ့ၢ်အကျိၤလၢအကါဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်ပာ်ဖျါလၢအဘူးအတံၢ်အဂၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်နီၤဖးလီၤဆူ တၢ်ကစီၣ်အကလုာ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ ဒီးအနံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ဘၣ်သးဖးအါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အဂၤလၢအဘၣ် ထွဲလိာ်သးတဖၣ်တခါစုာ်စုာ်အဂီၢ် ဝံသးစူၤကွၢ်ဘၣ်လၢ KHRG တၢ်ကစီၣ်သန့တက့ၢ်.